Městnosć Bart zhladuje na dołhe stawizny wróćo. K prěnjemu razej pisomnje naspomni so Bart w lěće 1234 jako knježe sydło knjeza Henricus de Baruth. Po legendźe měješe Henricus dwě dźowce; Borboru a Ruth. Z mjenow swojeju dźowkow  je pječa nastało mjeno “Baruth”. W běhu časa bu wódny hród Baruth wutwarjeny na kompaktnje wobtwjerdźeny hród. K prěnjemu razej namaka so pisomne naspomnjenje hrodu w starym dokumenće z lěta 1319. Hród słušeše dołhe lěta k wjesnemu napohladej Barta. W powójnskich njeměrach 1949/50 wu hród zwottorhany a na samsnym městnje natwari so šulske stejnišćo.  Za NDRski čas bě jako polytechniska wyša šula “Otto Buchwitz” znata, dźensa je w twarjenju zaměstnjena zakładna šula.

Wot 1994 słuša Bart  ze swojimi něhdźe 400 wobydlerjemi do gmejny Malešecy. Oficialnje je Bart dźěl serbskeho sydlenskeho ruma. Bart je serbski wuraz za “Baruth” a pokazuje na bahnojte a mokre dno. We wšědnym dnju hraje serbšćina dźensa skerje podrjadowanu rólu.

Bart leži něhdźe 15 kilometrow sewjerowuchodnje města Budyšin w hórkatej krajinje w dole Lubaty. Zapadnje wjeski wija so rěčki “Albrechtowka”, “Kotečanska woda” a mnoho dalšich rěčkow přez krajinu. Na wuchod knježi Wowča hora, něhdźe 200 metrow wysoka. Geologiska wosebitosć regiona je “Bartska Maar”. Maar je na šklu abo lik podobna wužłobina wulkaniskeho pochada, so rozeznawajo po nadzemskich maarskich jězorow a podzemskich suchich maarow. W lěće 1998 přewjedźechu so na wuchodnej stronje slědźenske točenja, kotrež podachu dohlad do zemskich stawiznow a zwěsćichu, zo eksistuje w Barće suchi maar. Nadrobne informacije namakaja so podłu geologiskeje wučbneje šćežki, kotraž wjedźe přez kamjentnu hórku, nimo namakanki maara, dale hač k techniskemu pomnikej “Bazaltownja Bart”.

Bart wobsedźi derje zrosćenu infrastrukturu. We wjesce mamy dźěćace dnjowe přebywanišćo a we wulkotnje zapołoženym parku steji zakładna šula. Stejnišćo zakładneje šule ma so w přichodnych lětach přez wokrjes Budyšin na wyšošulske stejnišćow wutwarić a rozšěrić. Strowotniske zastaranje zaruča domjacy lěkar, zubny lěkar a praksa fyzioterapije. Posłužba za kosmetiku a hladanje nohow wudospołnja poskitk na polu derjeměća. Tu zasydlene zahrodnistwo, frizerski salon a rěznistwo kaž tež mobilni wikowarjo zwyša atraktiwitu wjeski. Wjacore rjemjeslniske zawody kaž jedne twarske předewzaće, blidarnja, elektrikar a monter za tepjenja a sanitarne připrawy su zdźěla hižo přez generacije we wjesce zasydlene. Ewangelsko-lutherska farska cyrkej słuša k Hrodźišćanskej wosadźe, kotrejež zarjad je w Barće.

Za wólnočasnu zaběru wobsteja w Barće wjacore móžnosće: Sportowe towarstwo “Bartske SJ 90 z.t.” ze swojimi nimale 300 čłonami wopřija sekcije kopańca, kehelowanje, wolejbul, blidotenis, gymnastika a skupinu za show-reje “Flashpoints”. W mnohich sekcijach wobsteja a trenuja dźěćace a młodźinske skupiny. Sportnišćo  we wjesce, sportowa hala, kaž tež dom sportowcow z štyričarowym kehelowanišćom skulojća sportowe móžnosće.

Městna wohnjowa wobora Bart njeje jenož aktiwna při hašenju wohenjow, ale podpěruje tež wjesnu zhromadnosć při wšitkich aktualnych zarjadowanjach.